Luật Thuế giá trị gia tăng mới được thông qua sẽ hỗ trợ lợi nhuận của các doanh nghiệp sản xuất phân bón trong nước.
Theo Luật Thuế giá trị gia tăng sửa đổi mới được chấp thuận, phân bón sẽ trở thành mặt hàng chịu thuế suất thuế giá trị gia tăng (VAT) 5% kể từ tháng 7/2025. Việc áp thuế giá trị gia tăng cho phân bón được kỳ vọng hỗ trợ lợi nhuận của một số doanh nghiệp sản xuất phân bón trong nước nhờ được hoàn thuế giá trị gia tăng đầu vào.
Theo đó, ngày 26/11/2024, Quốc hội đã thông qua Dự thảo Luật Thuế giá trị gia tăng (VAT) sửa đổi, kể từ ngày 1/7/2025, phân bón chính thức trở thành mặt hàng chịu thuế giá trị gia tăng đầu ra với thuế suất 5%.
Trước đó, theo Luật sửa đổi các Luật về thuế số 71/2014/QH13 (Luật Thuế 71), có hiệu lực thi hành từ ngày 1/1/2015, phân bón là mặt hàng không chịu thuế giá trị gia tăng đầu ra.
Kể từ khi áp dụng, Luật Thuế 71 đã cho thấy nhiều hạn chế, do phân bón không thuộc đối tượng chịu thuế giá trị gia tăng đầu ra, nhưng các nguyên liệu đầu vào vẫn chịu thuế suất giá trị gia tăng từ 5% đến 10%, dẫn đến việc các doanh nghiệp trong nước không được khấu trừ thuế giá trị gia tăng đầu vào và phải tăng giá bán.
PVFCCo phát triển thêm nhiều dòng sản phẩm phân bón chất lượng cao. Ảnh: A.N/BNEWS/TTXVN
Công ty cổ phần Chứng khoán MB (MBS) cho rằng, thay đổi trong Luật Thuế giá trị gia tăng mới được thông qua sẽ hỗ trợ lợi nhuận của các doanh nghiệp sản xuất phân bón trong nước nhờ được phép khấu trừ thuế giá trị gia tăng cho nguyên liệu đầu vào – chiếm tỷ trọng khá lớn trong chi phí sản xuất (từ 50%- 70%).
Về lý thuyết, áp thuế giá trị gia tăng sẽ khiến giá phân bón tăng, nhưng việc lợi nhuận được hỗ trợ sẽ tạo điều kiện cho các doanh nghiệp sản xuất phân bón trong nước giảm giá bán, từ đó tăng cạnh tranh với các sản phẩm phân bón nhập khẩu – vốn trước đây có lợi thế về giá thành so với phân bón sản xuất trong nước.
MBS cho rằng tăng trưởng lợi nhuận năm 2025 của một số doanh nghiệp sản xuất phân bón trong nước có thể được hỗ trợ nhờ thay đổi trong Luật thuế VAT mới, trong bối cảnh giá phân bón đi ngang và công suất đã chững lại.
Các doanh nghiệp sản xuất phân đơn (ure, lân) và phân DAP là chính như Công ty cổ phần Phân bón Dầu khí Cà Mau (mã chứng khoán: DCM), Tổng Công ty Phân bón và Hóa chất Dầu khí-CTCP (mã chứng khoán: DPM), Công ty cổ phần DAP - VINACHEM (mã chứng khoán: DDV), Công ty cổ phần Supe Phốt phát và Hóa chất Lâm Thao (mã chứng khoán: LAS) sẽ hưởng lợi từ thay đổi này nhờ được hoàn thuế giá trị gia tăng đầu vào, trong khi các doanh nghiệp sản xuất phân NPK gần như không hưởng lợi do các nguyên liệu đầu vào chính là phân đơn và việc áp thuế giá trị gia tăng cho phân bón có khá ít ảnh hưởng đến lợi nhuận doanh nghiệp.
Công ty cổ phần Chứng khoán SSI (SSI) cũnng cho rằng, việc áp thuế VAT 5% sẽ mang lại lợi ích cho các nhà sản xuất ure và DAP vì những doanh nghiệp này sản xuất phân bón từ nguyên liệu tự nhiên (khí đốt tự nhiên, than, quặng phốt phát).
Trong khi đó, tác động đến các nhà sản xuất NPK là không đáng kể. Do nguyên liệu sản xuất NPK chủ yếu là phân bón đơn (ure, phốt phát đơn và kali), nên việc không chịu thuế VAT hay chịu 5% thuế VAT đều không ảnh hưởng nhiều tới chi phí sản xuất NPK.
Luật thuế giá trị gia tăng mới được thông qua sẽ hỗ trợ lợi nhuận của các doanh nghiệp sản xuất phân bón trong nước. Ảnh minh họa: BNEWS/TTXVN
Việc không được hoàn thuế đầu vào đối với mặt hàng phân bón còn không khuyến khích được việc đầu tư đặc biệt là vào các dự án quy mô lớn, hàm lượng khoa học kỹ thuật cao, mang đến sản phẩm tốt nhất cho người tiêu dùng, phục vụ ngành nông nghiệp.
Về bản chất, chi phí thuế vẫn phải cộng vào giá bán để bán cho người tiêu dùng, vô hình trung người nông dân phải chịu thiệt khi vẫn đang chịu thuế này. Đồng thời, các doanh nghiệp sản xuất phân bón trong nước dường như bị phân biệt đối xử so với các mặt hàng thông thường khác và gặp nhiều khó khăn trong việc cạnh tranh với phân bón nhập khẩu.
Các doanh nghiệp sản xuất phân bón cũng cho biết, từ khi Luật số 71 có hiệu lực, hầu hết máy móc thiết bị sản xuất phân bón nhập khẩu đều chịu thuế VAT đầu vào. Số thuế này không được hoàn, mà tính vào tổng mức đầu tư, làm tăng tổng mức đầu tư, giảm hiệu quả của các dự án đầu tư sản xuất phục vụ nông nghiệp.
Theo số liệu thống kê của Hiệp hội Phân bón Việt Nam, từ khi thực hiện Luật số 71/2014/QH13 (Luật số 71) đến nay, so với những năm còn áp dụng thuế giá trị gia tăng 5% đối với phân bón, giá thành các loại phân bón đã tăng từ 5,2% - 7,8% tuỳ loại.
SSI cho rằng, Tổng Công ty Phân bón và Hóa chất Dầu khí (mã chứng khán: DPM) và Công ty cổ phần Phân bón Dầu khí Cà Mau (mã chứng khoán: DCM) sẽ là các cổ phiếu được hưởng lợi từ sự thay đổi này. Sự thay đổi quy định về thuế VAT sẽ giúp lợi nhuận 2 doanh nghiệp này tăng thêm lần lượt là 259 tỷ đồng và 200 tỷ đồng trong năm 2025.
Tác động đến các nhà sản xuất NPK là không đáng kể. Do nguyên liệu sản xuất NPK chủ yếu là phân bón đơn (ure, phốt phát đơn và kali), nên việc không chịu thuế VAT hay chịu 5% thuế VAT đều không ảnh hưởng nhiều tới chi phí sản xuất NPK.
Theo SSI, việc áp thuế VAT 5% sẽ mang lại lợi ích cho các nhà sản xuất ure và DAP vì những doanh nghiệp này sản xuất phân bón từ nguyên liệu tự nhiên (khí đốt tự nhiên, than, quặng phốt phát).
