Vĩnh Hoàn (VHC) và Nam Việt (ANV) đang có những bước phát triển khác biệt trên thị trường xuất khẩu cá tra. Trong khi VHC ghi nhận tăng trưởng mạnh tại thị trường Mỹ, ANV lại gặp khó khăn do giá bán giảm tại Trung Quốc. Cuộc đua giữa hai "ông lớn" xuất khẩu cá tra Việt Nam đang ngày càng rõ nét.
Theo báo cáo triển vọng ngành thủy sản được Chứng khoán Rồng Việt (VDSC) cập nhật, xuất khẩu cá tra của Việt Nam trong tháng 8/2024 đạt 174 triệu USD, tăng nhẹ 2% so với cùng kỳ năm trước.
Mức tăng này chủ yếu nhờ sản lượng tăng 6%, dù giá bán trung bình vẫn thấp hơn 4% so với năm trước. Tuy nhiên, mức tăng trưởng toàn ngành có dấu hiệu chững lại khi mức nền thấp của sản lượng xuất khẩu đã dần bị thu hẹp.
Xuất khẩu cá tra của Việt Nam trong tháng 8/2024 đạt 174 triệu USD. Ảnh minh họa
Dù toàn ngành tăng trưởng chậm lại, xuất khẩu cá tra tại thị trường Mỹ và Trung Quốc tiếp tục tăng mạnh, lần lượt 24% và 19% so với cùng kỳ năm ngoái. Ở Trung Quốc, sản lượng tiêu thụ gia tăng nhưng giá bán vẫn ở mức đáy, phản ánh sự yếu kém của kinh tế nội địa và sự khó khăn trong việc chấp nhận giá cao hơn.
Thị trường EU cũng không khả quan hơn khi cá tra Việt Nam phải đối mặt với sự cạnh tranh giá cả từ các loại cá nguồn gốc Nga như cá tuyết, cá minh thái. Được ưa chuộng tại EU, cá biển này chiếm đến 40% tổng sản lượng nhập khẩu và 22% giá trị nhập khẩu năm 2023.
Giá bán cá tra tại thị trường Mỹ đã ổn định trong tháng 8/2024 và tăng 6% so với cùng kỳ, chủ yếu do mức nền thấp trong năm 2023. Ngược lại, giá bán ở Trung Quốc và EU giảm lần lượt 14% và 9%, chưa có dấu hiệu phục hồi.
Với hai doanh nghiệp xuất khẩu cá tra lớn là Vĩnh Hoàn (VHC) và Nam Việt (Navico, ANV), sự phân chia thị trường xuất khẩu dẫn đến kết quả kinh doanh khác nhau.
Tình hình xuất khẩu của Vĩnh Hoàn (trái) và Nam Việt. Nguồn: VDSC
VHC chủ yếu xuất khẩu sang Mỹ (chiếm 50% sản lượng), trong khi ANV tập trung vào thị trường Trung Quốc (chiếm 40% sản lượng). Điều này khiến giá trị xuất khẩu của hai công ty có xu hướng trái chiều.
Cụ thể, giá trị xuất khẩu của VHC trong tháng 8/2024 tăng trưởng mạnh mẽ, tăng 32% so với cùng kỳ nhờ sản lượng xuất khẩu tăng đến 35%, chỉ thấp hơn mức sản lượng tháng 4/2022. Nhu cầu nhập khẩu tại Mỹ tăng cao khi giá cá tra vẫn duy trì ở mức thấp hơn so với các loại cá khác.
Trong khi đó, ANV chứng kiến mức tăng trưởng 72% về giá trị xuất khẩu trong tháng 7, chủ yếu do mức nền thấp của sản lượng. Tuy nhiên, tháng 8, giá trị xuất khẩu của ANV giảm nhẹ 2%, do sản lượng chỉ tăng trưởng 4%. Hơn nữa, giá bán trung bình vẫn chịu áp lực giảm từ thị trường Trung Quốc.
Tính đến hết tháng 8/2024, tổng giá trị xuất khẩu cá tra đạt 1,279 triệu USD, tăng 7% so với cùng kỳ năm ngoái, chủ yếu nhờ sự gia tăng sản lượng 17%, đặc biệt là tại Mỹ (tăng 41%) và Trung Quốc (tăng 11%). Thị trường EU chỉ đạt mức tăng nhẹ 3%. Tuy nhiên, giá bán trung bình vẫn duy trì ở mức thấp so với cùng kỳ năm trước.
Dự báo cho các tháng cuối năm 2024, VDSC cho rằng xuất khẩu cá tra sẽ tiếp tục duy trì đà tăng trưởng, giá bán có thể tăng do mùa lễ hội, mức nền thấp năm 2023, và giá cá tra dần tăng theo các loại cá khác. Tuy nhiên, mức tăng sản lượng xuất khẩu khó đột phá do nền thấp không còn, dù xuất khẩu sang Trung Quốc và Mỹ tiếp tục tăng mạnh, góp phần giữ vững đà tăng trưởng toàn ngành.
Bên cạnh đó, VDSC ghi nhận giá cá nguyên liệu đã bắt đầu tăng trở lại khi mức tồn kho giảm. Điều này chủ yếu do sản lượng xuất khẩu cá tra tăng nhanh hơn sản lượng thu hoạch, đặc biệt trong mùa mưa khiến sản lượng thu hoạch giảm. Tồn kho cá nguyên liệu dự kiến tiếp tục giảm trong tháng 9, tạo áp lực tăng giá đến tháng 10 trước khi sản lượng xuất khẩu dần giảm.
Đối với Vĩnh Hoàn, biên lợi nhuận gộp dự kiến ít bị ảnh hưởng do giá bán trung bình tăng nhờ giá bán cao hơn tại thị trường Mỹ, hỗ trợ phần nào đà tăng giá cá nguyên liệu. Về phía Nam Việt, với tỷ lệ tự chủ nguồn cá nguyên liệu 100%, sự biến động giá nguyên liệu ít tác động đến đầu vào sản xuất của doanh nghiệp.
