Để kinh tế tư nhân trở thành trụ cột của nền kinh tế, không thể thiếu vai trò dẫn dắt của những doanh nghiệp đầu tàu - lực lượng có đủ năng lực tổ chức chuỗi giá trị, tạo lan tỏa trong hệ sinh thái doanh nghiệp.
Cần cơ chế đột phá để thúc đẩy kinh tế tư nhân phát triển
TS Cấn Văn Lực - chuyên gia kinh tế, Thành viên Hội đồng tư vấn chính sách tài chính - tiền tệ Quốc gia. Ảnh: Lục Giang
Theo TS Cấn Văn Lực - chuyên gia kinh tế, Thành viên Hội đồng tư vấn chính sách tài chính - tiền tệ Quốc gia - khu vực tư nhân hiện đóng góp tới 85% tổng việc làm, trong đó có khoảng 9,1 triệu lao động làm việc trong doanh nghiệp tư nhân và con số tương tự trong khối hộ kinh doanh. Tuy vậy, đóng góp vào GDP của khu vực này nhiều năm qua vẫn dừng lại ở mức khoảng 50%, chưa có nhiều bứt phá.
Ông Lực chỉ ra nhiều điểm nghẽn cản trở khu vực tư nhân như: Khó tiếp cận đất đai, vốn, công nghệ; thiếu cơ chế tham gia chương trình quốc gia; quản trị thiếu chuyên môn; chuyển đổi số và xanh chậm; hộ kinh doanh đóng góp ngân sách còn thấp.
Ông phân tích 3 nguyên nhân khách quan tác động đến khu vực tư nhân gồm: Kinh tế toàn cầu biến động, cạnh tranh từ tập đoàn đa quốc gia và yêu cầu khắt khe về môi trường, truy xuất nguồn gốc. 7 nguyên nhân chủ quan đáng chú ý gồm: Tư duy quản lý chậm đổi mới, môi trường kinh doanh thiếu bình đẳng, thủ tục chuyển đổi hộ kinh doanh phức tạp, cùng hạn chế về quản trị, tài chính, công nghệ và liên kết lỏng lẻo giữa doanh nghiệp lớn - nhỏ.
Để khơi thông những điểm nghẽn này, TS Cấn Văn Lực đề xuất 8 nhóm giải pháp trọng tâm trong đó cần thay đổi tư duy phát triển, coi khu vực kinh tế tư nhân là động lực quan trọng nhất trong tăng trưởng, hoàn thiện thể chế, tạo lập môi trường đầu tư - kinh doanh minh bạch, lành mạnh và bình đẳng giữa các thành phần kinh tế đồng thời xây dựng hệ thống dữ liệu chuẩn phục vụ công tác điều hành và hoạch định chính sách…
Thúc đẩy doanh nghiệp đầu tàu và mô hình hiện đại
TS Đinh Thế Hiển - chuyên gia kinh tế. Ảnh: PV
Đồng quan điểm, TS Đinh Thế Hiển cho rằng, để khu vực tư nhân phát triển bền vững, cần hình thành các chuỗi giá trị có sự dẫn dắt của những doanh nghiệp đầu tàu.
“Phát triển doanh nghiệp tư nhân đầu đàn không chỉ đơn thuần là tạo ra một vài ông lớn, mà là đặt nền móng cho một hệ sinh thái doanh nghiệp vững mạnh, có khả năng cộng hưởng và dẫn dắt. Khi những doanh nghiệp lớn đủ mạnh và đủ tầm vươn ra quốc tế, họ sẽ trở thành đầu tàu kéo theo các doanh nghiệp nhỏ phát triển cùng, tạo nên chuỗi giá trị nội địa bền vững” - ông Hiển nói.
Theo TS Đinh Thế Hiển, những doanh nghiệp này không nhất thiết phải siêu lớn hay ôm đồm những dự án khổng lồ, mà quan trọng là có mô hình tổ chức tốt để tập hợp và kết nối các doanh nghiệp nhỏ trong chuỗi.
Với nhóm doanh nghiệp tư nhân được kỳ vọng đảm nhận vai trò lớn hơn, đặc biệt trong các dự án trọng điểm Nhà nước chuyển giao, TS Hiển nhấn mạnh: Cần phát triển mô hình công ty cổ phần đại chúng. Đây là mô hình hiện đại, minh bạch, có sự tham gia của nhiều nhà đầu tư cá nhân và tổ chức tài chính chuyên nghiệp.
Ông Hiển nhận định: “Nếu có thêm nhiều công ty đại chúng quy mô lớn, quản trị bài bản như ở các nước phát triển, khu vực tư nhân sẽ đủ sức đảm nhận hợp đồng lớn, xây dựng chuỗi giá trị xuất khẩu và cạnh tranh sòng phẳng với doanh nghiệp FDI”.
Tuy nhiên, để làm được điều đó, cần một thị trường chứng khoán minh bạch, nơi doanh nghiệp niêm yết rõ ràng, quản trị theo chuẩn mực quốc tế.
TS Hiển cho rằng, nếu phát triển được hệ thống công ty cổ phần đại chúng đúng chuẩn, minh bạch, Việt Nam sẽ tạo ra lực lượng doanh nghiệp tư nhân đầu đàn thực sự. Khi đó, thị trường vốn trong nước sẽ lành mạnh hơn, thu hút dòng tiền từ nhà đầu tư trong và ngoài nước, thay vì quá phụ thuộc vào tín dụng ngân hàng.
