Chính phủ Thái Lan hỗ trợ các nhà sản xuất xe điện Trung Quốc đã gây ra cuộc khủng hoảng chưa từng có trong ngành ô tô nội địa. Sự dư thừa nguồn cung khiến các công ty ô tô Thái Lan phải cắt giảm sản xuất và đóng cửa nhà máy, đẩy chuỗi cung ứng phụ tùng vào tình trạng tê liệt với hàng loạt doanh nghiệp phá sản.
Chính phủ Thái Lan đã gây ra hiệu ứng domino khi bắt đầu trợ cấp cho các nhà sản xuất xe điện Trung Quốc. Đất nước này đã chứng kiến tình trạng cung vượt cầu xe điện dẫn đến cuộc chiến giá cả trong phân khúc ô tô động cơ đốt trong, gây ra tình trạng cắt giảm sản lượng và đóng cửa nhà máy.
Thái Lan hiện có 490.000 xe điện chưa bán được, tương đương 63% tổng số xe mà cả nước sản xuất trong 12 tháng qua.
Hậu quả không mong muốn lan sang chuỗi cung ứng, với ít nhất một chục nhà sản xuất phụ tùng đã phải đóng cửa vì các nhà sản xuất xe điện Trung Quốc được trợ cấp không mua hàng từ các nhà sản xuất này. Theo Hiệp hội xe điện Thái Lan (EVAT), Thái Lan hiện có 490.000 xe điện chưa bán được, tương đương 63% tổng số xe mà cả nước sản xuất trong 12 tháng qua.
Chương trình trợ cấp xe điện bắt đầu vào năm 2022 theo Hiệp định thương mại tự do ASEAN-Trung Quốc, với mục đích giúp xe có giá cả phải chăng hơn. Chính phủ đã cung cấp cho các nhà sản xuất Trung Quốc khoản tài trợ lên tới 150.000 baht (4.130 đô la) cho mỗi xe. Thỏa thuận này cũng xóa bỏ thuế quan đối với xe điện Trung Quốc nhập khẩu để bán tại Thái Lan, với điều kiện các công ty Trung Quốc sản xuất tại Thái Lan cùng số lượng xe điện mà họ đã nhập khẩu vào nước này kể từ năm 2022. Việc sản xuất phải bắt đầu vào năm nay và những chiếc xe được trợ cấp có thể được bán trong nước hoặc xuất khẩu.
BYD, nhà sản xuất xe điện lớn nhất Trung Quốc, là nhà sản xuất tích cực nhất trong số sáu nhà sản xuất ô tô đã đầu tư theo chương trình này. Hãng đã giảm giá mẫu xe Atto mới của mình tới 340.000 baht (9.375 đô la), giảm 37% so với giá ra mắt là 899.000 baht. Neta, một nhà sản xuất xe điện Trung Quốc khác, đã giảm giá mẫu xe V-II 50.000 baht, hay 9%, so với mức giá 549.000 baht khi ra mắt.
BYD và các đối thủ Trung Quốc sẽ có công suất hàng năm sản xuất khoảng 750.000 xe khi các nhà máy ở Thái Lan của họ hoạt động hết công suất. Không ai trong số họ bình luận về việc liệu họ có tiếp tục giảm giá mạnh hay không.
Cuộc điều tra của Thái Lan về các khoản chiết khấu từ BYD sẽ tiếp tục, bất chấp chương trình hoàn tiền từ nhà phân phối của hãng này nhằm đáp lại phản ứng dữ dội từ người tiêu dùng khi họ cảm thấy mình đã trả quá nhiều tiền cho xe điện.
Thái Lan, một trung tâm lắp ráp và xuất khẩu ô tô trong khu vực, là thị trường nước ngoài lớn nhất của BYD, nơi đây là thương hiệu xe điện bán chạy nhất. Tháng trước, BYD đã mở một nhà máy tại Rayong, nhà máy đầu tiên của hãng tại Đông Nam Á.
Rever Automotive, nhà phân phối BYD tại Thái Lan, tuần này đã công bố chương trình hoàn tiền và giảm giá tại các trạm sạc cho đến tháng 3 năm 2025. Rever cho biết khách hàng hiện tại của BYD có thể được hoàn tiền lên tới 50.000 baht khi mua xe ATTO 3 hoặc BYD Seal lần tiếp theo từ ngày 18 tháng 7 đến cuối tháng 8.
Nhưng cuộc điều tra của Hội đồng Bảo vệ Người tiêu dùng sẽ tiếp tục khi có thêm nhiều khiếu nại mới, hiện đã lên tới hơn 100.
Thủ tướng Srettha Thavisin đã yêu cầu Tổng giám đốc điều hành BYD đảm bảo người tiêu dùng Thái Lan được bảo vệ, và đã nhận được sự đảm bảo rằng mức giá trong tương lai sẽ phù hợp.
Chính phủ Thái Lan đặt mục tiêu chuyển đổi 30% trong tổng số 2,5 triệu xe sản xuất thành xe điện vào năm 2030. Tác động của trợ cấp đã ảnh hưởng đến phần còn lại của ngành ô tô, nơi sử dụng hơn 750.000 công nhân và chiếm khoảng 11% tổng sản phẩm quốc nội của cả nước.
Doanh số bán xe chạy bằng nhiên liệu hóa thạch bắt đầu giảm sau khi trợ cấp xe điện kéo giá xuống. Các nhà sản xuất ô tô Nhật Bản chịu ảnh hưởng nhiều nhất vì họ sản xuất khoảng 90% số xe này tại quốc gia này. Các nhà sản xuất xe chạy bằng nhiên liệu hóa thạch đã cắt giảm công suất để tồn tại. Honda Motor, nhà sản xuất ô tô lớn thứ hai của Nhật Bản, đầu tháng này cho biết họ sẽ dừng sản xuất xe tại nhà máy ở tỉnh Ayutthaya vào năm 2025 và hợp nhất hoạt động tại nhà máy ở tỉnh Prachinburi. Các nhà sản xuất Nhật Bản khác đang dừng mọi hoạt động sản xuất.
Các nhà sản xuất phụ tùng ô tô cũng đang chịu thiệt hại. Các đơn đặt hàng phụ tùng đã giảm 40% trong năm nay. Chủ tịch Hiệp hội các nhà sản xuất phụ tùng ô tô Thái Lan, Sompol Tanadumrongsak, nói rằng mỗi nhà lắp ráp ô tô đã "cắt giảm công suất từ 30% đến 40% trong năm nay".
Chính phủ không có dấu hiệu thay đổi định hướng chính sách mặc dù có áp lực lên các nhà sản xuất ô tô truyền thống và các nhà cung cấp phụ tùng của họ. Narit Therdsteerasukdi, tổng thư ký của Ủy ban Đầu tư Thái Lan, phát biểu: "Chúng tôi rất vui khi có nhiều nhà sản xuất xe điện Trung Quốc đầu tư vào Thái Lan hơn vì điều đó phản ánh rằng họ tin tưởng vào chính sách hỗ trợ xe điện của chúng tôi. Tuy nhiên, sẽ thật tuyệt nếu các bạn có thể hỗ trợ các nhà sản xuất phụ tùng của chúng tôi bằng cách sử dụng một số phụ tùng ô tô do các công ty Thái Lan sản xuất".
Thùy Linh
