Quốc hội vừa thông qua Luật Điện lực (sửa đổi), sẽ có hiệu lực từ ngày 1/2/2025 và thay thế Luật Điện lực năm 2004. Đây được coi là một cột mốc quan trọng, có thể giúp đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia, thúc đẩy các cơ chế phát triển từng loại hình nguồn điện và hỗ trợ quá trình chuyển đổi năng lượng từ nhiên liệu hóa thạch sang năng lượng tái tạo. Vậy cổ phiếu điện được hưởng lợi như thế nào?

NMNĐ Sông Hậu 1 hoàn thành kế hoạch sản lượng năm 2024 trước 2 tháng

Dưới góc nhìn của mình, bà Hoàng Việt Phương, Giám đốc Trung tâm Phân tích và tư vấn đầu tư SSI cho rằng, Luật này đưa ra một số quy định để giúp đẩy nhanh việc triển khai các dự án điện khẩn cấp, ví dụ như đơn giản hóa thủ tục liên quan đến việc chấp thuận chủ trương đầu tư hoặc chuyển mục đích sử dụng rừng. Điều này có thể giúp cải thiện an ninh năng lượng quốc gia.

Cụ thể, các dự án điện khẩn cấp bao gồm các dự án, công trình xây mới hoặc sửa chữa, cải tạo để kịp thời khắc phục hậu quả của thiên tai, thảm họa, dịch bệnh và bù đắp cho sự chậm tiến độ/tạm dừng của các dự án điện khác và nhu cầu đột biến ở một số khu vực hoặc trên toàn quốc (có thể gây ra tình trạng thiếu điện).

Bên cạnh đó, Luật này giúp tháo gỡ điểm nghẽn liên quan đến quá trình chấp thuận chủ trương đầu tư đối với dự án đầu tư lưới điện có cấp điện áp từ 220 kV trở xuống đi qua địa giới hành chính từ 2 đơn vị hành chính cấp tỉnh trở lên. Trong đó, Ủy ban nhân dân cấp tỉnh nơi có vị trí điểm đầu đường dây được xác định theo tên dự án lưới điện trong quy hoạch phát triển điện lực hoặc phương án phát triển mạng lưới cấp điện trong quy hoạch tỉnh có thẩm quyền chấp thuận chủ trương đầu tư và có trách nhiệm lấy ý kiến Ủy ban nhân dân các tỉnh còn lại trong thời hạn 7 ngày làm việc kể từ ngày nhận đủ hồ sơ.

Bên cạnh đó, phát triển năng lượng tái tạo và các nguồn năng lượng mới như hydrogen và amoniac cũng là một trong những chủ đề chính của Luật, giúp Việt Nam đảm bảo mục tiêu phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050. Điều này có thể mang lại lợi ích cho các công ty hoạt động về năng lượng tái tạo như REE, HDG và PC1.

Trong thời gian tới, các cơ chế bổ sung (như cơ chế giá mới) sẽ được phê duyệt để hỗ trợ phát triển các nguồn năng lượng này.

Luật cũng khuyến khích đầu tư vào hệ thống lưu trữ điện và khuyến khích các nhà máy sử dụng nhiên liệu hóa thạch áp dụng các biện pháp giảm thiểu phát thải vào môi trường (bao gồm cả việc chuyển đổi dần sang các nguồn nhiên liệu phát thải thấp hơn).

Ngoài ra, Luật nhấn mạnh tầm quan trọng của cam kết sản lượng điện hợp đồng tối thiểu dài hạn, đặc biệt là đối với các nhà máy điện khí/LNG (có thể giúp POW hưởng lợi), các dự án điện gió ngoài khơi và các nguồn năng lượng mới, kỳ vọng sẽ giúp đảm bảo lợi ích giữa các nhà đầu tư và Nhà nước.

Đối với điện gió ngoài khơi, Luật cũng giao cho Chính phủ quy định cụ thể các ưu đãi cho các dự án đầu tư vào loại hình điện này.

Nhà nước sẽ độc quyền trong việc đầu tư xây dựng và vận hành các nhà máy điện hạt nhân. Quốc hội đã đồng ý việc khởi động lại dự án điện hạt nhân Ninh Thuận (4.000 MW), đã bị tạm dừng từ năm 2016.

Trước những thách thức trong việc triển khai các dự án điện khí LNG, và các nhà máy nhiệt điện than và thủy điện bị hạn chế về trữ lượng lẫn việc có những tác động môi trường, việc tái khởi động dự án này sẽ giúp đa dạng hóa nguồn cung cấp điện và đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia.

Cũng theo bà Phương, Luật tái nhấn mạnh 3 cấp độ của thị trường điện lực Việt Nam, gồm: Thị trường phát điện cạnh tranh (VCGM), Thị trường bán buôn điện cạnh tranh (VWEM) và Thị trường bán lẻ điện cạnh tranh (VCRM).

Hiện tại, thị trường điện Việt Nam đang ở cấp độ thứ hai (VWEM).

Luật cũng giới thiệu các định nghĩa về hợp đồng kỳ hạn, hợp đồng tương lai và hợp đồng quyền chọn. Các thuật ngữ này có thể đóng vai trò quan trọng về hành lang pháp lý để hoàn thiện cấp độ VCRM trong tương lai. Cải cách cơ chế giá điện có thể giúp loại bỏ dần việc bù chéo giữa các nhóm khách hàng, vùng và miền, bao gồm việc đề xuất giá điện nhiều thành phần.

Trong bối cảnh như vậy, các chuyên gia chứng khoán cho rằng, các mã cổ phiếu trong ngành điện hiện đang thu hút sự quan tâm lớn nhờ triển vọng phục hồi và tăng trưởng trong bối cảnh có nhiều thay đổi về cơ chế và tình hình thị trường. Trong đó, NT2, POW, HDG và PC1 là những mã nổi bật với các luận điểm đầu tư hấp dẫn.

NT2 được đánh giá cao nhờ triển vọng phục hồi mạnh mẽ vào năm 2025. Lợi nhuận sau thuế của cổ đông công ty mẹ (NPATMI) được dự báo đạt 49 tỷ đồng trong năm 2024, giảm 90% so với cùng kỳ, nhưng sẽ tăng đột biến lên 392 tỷ đồng vào năm 2025, tương đương mức tăng trưởng 695%. Sự phục hồi này đến từ việc bàn giao nhà máy điện khí Phú Mỹ 2.2 cho EVN, giúp giảm căng thẳng về tình trạng thiếu khí tự nhiên ở khu vực Đông Nam Bộ. Với cam kết cung cấp khí dài hạn đến năm 2036 từ PV GAS, NT2 được kỳ vọng sẽ tiếp tục duy trì vị thế vững chắc trong ngành.

Ngoài ra, việc áp dụng cơ chế giá điện nhiều thành phần có thể giúp EVN hạn chế tình trạng lỗ, qua đó cải thiện khả năng thanh toán cho NT2, tạo động lực tăng trưởng bền vững trong dài hạn.

POW có triển vọng lợi nhuận năm 2024 đạt 1,8 nghìn tỷ đồng, tăng 73% so với cùng kỳ, nhờ khoản thu nhập bất thường từ bồi thường sự cố tại Nhà máy Vũng Áng 1. Tuy nhiên, nếu loại trừ yếu tố này, lợi nhuận cốt lõi chỉ đạt 1,3 nghìn tỷ đồng, tăng 23%.

Năm 2025, NPATMI dự kiến giảm 12%, còn 1,6 nghìn tỷ đồng, do ảnh hưởng từ dự án điện khí LNG Nhơn Trạch 3&4 trong giai đoạn đầu vận hành. Mặc dù vậy, cơ chế cam kết sản lượng điện khí LNG tối thiểu trong dài hạn được kỳ vọng sẽ cải thiện hiệu quả hoạt động của dự án và lợi nhuận của POW.

HDG cũng là một mã đáng chú ý với động lực tăng trưởng chính từ việc mở bán các giai đoạn tiếp theo của dự án Hado Charm Villas và sự phục hồi sản lượng thủy điện khi thời tiết chuyển từ El Nino sang La Nina. Đồng thời, HDG đang đầu tư vào các dự án điện gió với tổng công suất gần 800 MW, trong đó khoảng 200 MW đã được đưa vào Quy hoạch Phát triển Điện lực VIII. Tuy nhiên, để thận trọng, các dự án này chưa được tính vào dự báo.

Dự kiến lợi nhuận NPATMI năm 2024 đạt 813 tỷ đồng, tăng 22%, và năm 2025 đạt 1,1 nghìn tỷ đồng, tăng 37%.

PC1 có triển vọng đến từ các dự án bất động sản và khu công nghiệp. Mặc dù mảng xây dựng năng lượng đang chững lại, nhưng các quy định mới về đầu tư hạ tầng điện được kỳ vọng sẽ tạo động lực tăng trưởng mới, giúp PC1 gia tăng số hợp đồng trong mảng xây dựng điện và cung cấp cột thép.

Tuy nhiên, trong ngắn hạn, sự tăng giá của USD (+3% từ cuối quý III) có thể tác động tiêu cực đến lợi nhuận quý IV/2024.

Trần Hương-Link gốc