Những người đứng đầu tổ chức tự trị phi tập trung Asymmetry Finance cho biết, sự thống trị của Lido trong thị trường staking Ethereum làm dấy lên những lo ngại nghiêm trọng về mức độ tập trung của Ethereum. Tác động tiềm tàng của sự tập trung trên Ethereum có thể sẽ trở thành thảm họa, dẫn đến các sự cố thị trường và lỗi giao thức. Liệu các cơ quan quản lý và các thành viên cộng đồng có nhận thức được vấn đề kịp thời?

Kể từ khi Sách trắng Bitcoin được phát hành vào năm 2008, tập trung hóa là giấc mơ cũng như động lực thúc đẩy tiền điện tử. Tuy nhiên, giống như nhiều điều tốt đẹp khác, nói luôn dễ hơn làm. Việc Ethereum nâng cấp lên proof-of-stake (PoS) vào năm ngoái đã mang lại nhiều lợi ích. Tuy nhiên, nếu bạn đã từng hỏi nhiều người trong cộng đồng liquid staking, thì bạn sẽ biết rằng cơ chế này cũng có những nhược điểm nghiêm trọng. Mặc dù vậy, trước khi tìm hiểu vấn đề, bạn cần hiểu về Lido (LDO).

Lido là gì?

Lido (LDO) giải quyết một trong những vấn đề lớn nhất của việc staking token trên blockchain PoS như Ethereum, đó là tính thanh khoản kém. Về cơ bản, trong staking truyền thống, các token của bạn sẽ bị khóa trong quá trình staking — cơ chế đồng thuận bảo vệ blockchain.

Thay vì khóa hoàn toàn tài sản tiền điện tử của bạn, liquid staking cho phép bạn nhận các phiên bản mã hóa từ số tiền ký gửi của mình.

Ra mắt vào năm 2020, Lido hỗ trợ liquid staking Ethereum 2.0, cũng như các blockchain PoS lớp 1 khác như Solana và Polkadot. Lido giúp việc staking trên Ethereum dễ dàng hơn bằng cách cho phép người dùng staking số lượng Ether nhỏ hơn mà vẫn kiếm được phần thưởng. Tuy nhiên, lượng tài sản tối thiểu để staking Ethereum là 32ETH (hoặc khoảng 60,000 USD tại thời điểm viết bài).

Đây chắc chắn không phải là một số tiền nhỏ. Tuy nhiên, Lido Finance đã giới thiệu một giải pháp. Nền tảng này hạ thấp mức tài chính tối thiểu đối với việc staking ETH bằng cách cho phép nhiều người dùng gộp ETH của họ và staking bất kể số lượng là bao nhiêu. Vậy vấn đề ở đây là gì?

Tập trung hóa staking Ethereum 

Thật không may, mức độ phổ biến của Lido lại là con dao hai lưỡi. Nền tảng này thống trị các công cụ phái sinh liquid staking của hệ sinh thái Ethereum. Điều này làm dấy lên mối lo ngại về tác động của Lido đối với sự phân quyền của Ethereum khi nó ghi nhận mức độ tăng trưởng nhanh chóng và theo cấp số nhân. Ngay cả nhà sáng lập Ethereum, Vitalik Buterin cũng đã thừa nhận rủi ro mà Lido có thể gây ra.

Đồng sáng lập của Asymmetry Finance, Justin Garland cho biết trong một cuộc thảo luận với BeInCrypto: 

“Lido vận hành 38% validator, nhiều hơn gấp đôi so với những gì mà Vitalik từng mô tả là quá nhiều đối với bất kỳ thực thể đơn lẻ nào. Ngoài ra, hiện chỉ có 18% ETH được staking. Đối với Solana, hơn 80% nguồn cung native token được staking và bảo mật mạng. Với Avalanche, con số đó là trên 60%. Cần phải staking nhiều ETH hơn, vì nó sẽ củng cố bảo vệ toàn bộ mạng hơn nữa.”

Asymmetry được thành lập để giải quyết mức độ tập trung hóa thị trường phái sinh và các token liquid staking. Khi bạn gửi tiền vào Asymmetry, bạn sẽ nhận được một phần tài sản của nhiều công cụ phái sinh Ethereum được staking, giúp phân cấp thị trường Ethereum được staking. Họ dự định ra mắt sản phẩm chủ lực của mình là afETH vào mùa thu năm nay.

Nỗ lực tránh xa thảm họa

Mức độ tập trung hóa của Lido có khiến bạn lo lắng không? Nếu bạn xây dựng hoặc phát triển trên Ethereum, điều đó là có thể xảy ra. Đồng sáng lập khác của Asymmetry Finance, Hannah Hamilton cho rằng kết quả của rủi ro này có thể sẽ rất thảm khốc.

Hamilton nói với BeInCrypto:

“Điều đó có thể dẫn đến một thảm họa lớn. Sự sụp đổ của thị trường. Tất cả mọi thứ trên Ethereum có thể bị xóa sổ. Lỗi giao thức DeFi đối với những giao thức được tích hợp với Lido. Đó sẽ là sự cố tồi tệ nhất trong DeFi mà chúng ta từng chứng kiến, gần như không thể hiểu nổi.”

Chuyên gia nói thêm:

“Sự thất bại của một giao thức không bao giờ được phép tác động tới mức độ này đối với toàn bộ ngành. Đây là lý do tại sao chúng tôi bắt buộc phải phân quyền thị trường này.”

Garland cũng cho biết thêm rằng không phải tất cả mọi người đều hiểu những rủi ro này. Điều này kêu gọi giáo dục nhiều hơn về ý nghĩa chính xác của phân quyền trong thực tế.

Garland giải thích:

“Cần lưu ý rằng 66% các node trên mạng Ethereum phải đồng ý về trạng thái của mạng để đạt được sự đồng thuận.”

“Theo trang Rated Network, Lido có 32.9% ‘mức độ thâm nhập mạng’ hoặc thị phần dưới quyền của một thực thể. Có nghĩa là nếu Lido đạt tới 33% và xảy ra một cuộc tấn công hoặc lỗi, Lido có thể tự mình ngăn cản mạng Ethereum đạt được sự đồng thuận. Điều này đồng nghĩa với việc Ethereum tự dừng hoạt động đúng cách.”

Hamilton lưu ý thêm rằng việc có quá nhiều validator trên Ethereum cũng không phải là giải pháp.

Chuyên gia khẳng định:

“Các validator sẽ trở nên lộn xộn và các cá nhân có nhiều khả năng bị cắt giảm hơn so với những validator đứng đầu thị trường. Do đó, một hệ sinh thái có số lượng validator đứng đầu thị trường lớn hơn (không chỉ Lido, mà là cả Lido, Rocketpool, Ankr, Stakewise,… được phân chia đồng đều hơn) có cơ sở hạ tầng tốt được thiết lập để xác thực an toàn, nhưng không có ai trong số chúng thống trị thị trường.”

• Xem thêm: Các công cụ liquid staking (LSD) có thể trở thành rủi ro lớn đối với hệ sinh thái Ethereum

Cơ quan quản lý vẫn còn thờ ơ

Đó có thể là một cuộc đấu tranh để khiến các nhà lập pháp ít nền tảng về tài chính hiểu được những điều phức tạp của tài chính tập trung (hoặc CeFi). Vậy làm thế nào để giải quyết vấn đề nhận thức liên quan đến DeFi và Ethereum staking?

Hamilton bình luận rằng các nhà quản lý Mỹ chắc chắn không hiểu những rủi ro này hoặc bất kỳ rủi ro nào khác trong hệ sinh thái tiền điện tử. 

“Ngoài ra, chúng tôi nghĩ rằng họ vẫn chưa hiểu DeFi sẽ giải quyết được nhiều vấn đề hiện đang đe dọa hệ thống tài chính truyền thống. Chẳng hạn như nhiều khoản vay không trả được và sự lây lan rủi ro tín dụng mà chúng tôi đã thấy trong CeFi sẽ không thể xảy ra trong DeFi.”

Chuyên gia nhấn mạnh: 

“Trên nền tảng cho vay phi tập trung Aave, không có khoản vay nào bị vỡ nợ vì điều đó là không thể. Các hợp đồng thông minh (smart contract) không cho phép điều đó xảy ra. Nếu bạn thế chấp dưới mức chuẩn (undercollateralized), vị thế của bạn sẽ bị thanh lý vì đó là điều mà hợp đồng thông minh quy định. Chúng tôi cần sự minh bạch này trong tất cả các thị trường tài chính.”