Cuộc sống của đồng bào Ka Dong ở làng Điek Tem bị xáo trộn bởi nước từ hầm điều áp nhà máy thủy điện Thượng Kon Tum chảy ngang và 'ghé thăm' ngôi làng này.
Nước chảy qua vườn nhà ông A Bình, gây ngập ũng và chết vườn keo. Ảnh: ĐL.
Cây chết vì ngập úng
Từ hàng trăm năm nay, làng Điek Tem nằm cheo leo trên những đỉnh núi thuộc xã Ngọc Tem (huyện Kon Plông, Kon Tum). Tháng 9/2009, khi nhà máy thủy điện Thượng Kon Tum khởi công, hầm điều áp của nhà máy thủy điện nằm ngay sát ngôi làng truyền thống này, cách chỉ khoảng vài trăm mét. Từ đây, cuộc sống của người Ka Dong ở làng Điek Tem bắt đầu bị đảo lộn.
Khu vườn trồng trên 600 cây keo đã được 3 năm tuổi của ông A Bình (41 tuổi) nằm phía dưới hầm điều áp của nhà máy thủy điện. Từ nhiều năm trước, gia đình ông vẫn trồng keo trên mảnh đất này, vườn keo đưa đến cho gia đình ông một khoản thu nhập đáng kể. Thế nhưng từ khi bể điều áp của nhà máy được xây dựng và đi vào hoạt động, những dòng nước từ trong hầm chảy ra cả ngày lẫn đêm. Năm 2021, nguồn nước này bắt đầu chảy ngang qua vườn nhà ông Bình, khiến trên 600 cây keo bị chết do ngập nước, đồng nghĩa với việc, một nguồn thu nhập không hề nhỏ của gia đình ông cũng mất đi.
Trước thiệt hại trên, gia đình ông Bình đã nhiều lần ý kiến lên chính quyền địa phương và nhà máy thủy điện Thượng Kon Tum. Tuy nhiên cho đến nay, gia đình ông vẫn không hề nhận được bất kỳ sự hỗ trợ hay đền bù nào từ phía nhà máy.
Để tiếp tục canh tác, sản xuất ông Bình đành chặt hết số cây keo chết về làm củi để tiếp tục xuống giống vụ keo mới.
“Trước khi có nhà máy thủy điện, dân làng chúng tôi vẫn làm ăn hết sức bình thường. Ngoài trồng cây nông nghiệp, chăn nuôi thì không ít gia đình có đất còn trồng thêm cây keo. Với nhiều gia đình như gia đình tôi, vườn keo cho một khoản thu nhập không hề nhỏ, giúp con cái có thêm điều kiện để đi học. Nay vườn cây bị chết hết do nước từ hầm điều áp gây ngập úng, thiệt hại cho gia đình. Chúng tôi đã ý kiến nhiều lần nhưng vẫn chưa nhận được đền bù thỏa đáng”, ông Bình nói.
Người dân bất an
Ngoài việc vườn cây bị ngập úng và chết do nước từ hầm điều áp chảy ra, việc nước chảy ngày đêm cũng tạo ra tiếng ồn lớn, gây ảnh hưởng không nhỏ đến đời sống sinh hoạt của bà con, ảnh hưởng đến cả sự học tập của con em trong làng.
Núi đất đá thải ra ngay bên cạnh làng Điek Tem. Ảnh: ĐL.
Được biết trong quá trình khoan hầm điều áp, một lượng đất đá khổng lồ được lấy lên, đổ ngay bên cạnh làng Điek Tem. Ông A Bông (36 tuổi, người làng Điek Tem) đưa chúng tôi ra bãi thải này. Với chiều rộng hàng trăm mét và cao hàng chục mét, bãi thải như một ngọn núi với lổn nhổn đất đá. Nước từ trong hầm điều áp liên tục chảy qua bãi thải trước khi đi qua làng. Tiếng nước chảy cả ngày lẫn đêm không chỉ gây ồn ào mà còn khiến dân làng hết sức bất an.
“Nước chảy suốt ngày đêm gây nên tiếng ồn khá lớn, ảnh hưởng đến giấc ngủ của người dân trong làng, trẻ em học hành cũng bị ảnh hưởng theo. Chưa nói đến việc đây là vùng thường xuyên xảy ra động đất và sạt lở. Trong thời gian tới, nếu như động đất xảy ra khiến bãi thải sạt lở rồi đổ ụp xuống thì cả làng không biết chạy đi đâu”, A Bông nói.
Chủ tịch UBND xã Ngọc Tem, ông Võ Xuân Tựu cho biết, trước những phản ánh của người dân về việc những vườn keo của bà con bị chết do ngập úng, UBND xã sẽ mời đại diện thuỷ điện Thượng Kon Tum cùng với người dân đến kiểm tra thực địa, từ đó sẽ có phương án khắc phục tiếp theo.
“Về việc dòng nước từ hầm điều áp của nhà máy thủy điện chảy ra gây tiếng ồn, địa phương đã nắm được thông tin và yêu cầu nhà máy này chặn dòng chảy về hướng làng Điek Tem. Hiện tiếng ồn của dòng chảy đã được cải thiện chút ít”, ông Tựu nói.
Giám đốc nhà máy Thủy điện Thượng Kon Tum, ông Trần Công Đàm đang đi công tác xa. Qua điện thoại, ông Đàm cho biết sẽ cung cấp thông tin cụ thể ngay sau chuyến công tác này.
Thủy điện Thượng Kon Tum là công trình thủy điện xây dựng có hồ nước trên dòng Đăk Snghé tại xã Đăk Kôi (huyện Kon Rẫy) và xã Đăk Tăng (huyện Kon Plông) của tỉnh Kon Tum. Đây là công trình thủy điện được biết đến với khá nhiều tai tiếng về việc nắn dòng, xả lũ...
Trần Đăng Lâm
