Giai đoạn 2020-2024, IPA đã thu về 6.048 tỷ đồng từ 18 đợt phát hành riêng lẻ, phần lớn trong số này được điều chuyển sang Trustlink và để trả nợ cho các lô trái phiếu trước đó.
Trụ sở VNDirect. Ảnh: Minh Phong.
Giai đoạn 2020-2022 chứng kiến sự sôi động của thị trường chứng khoán, cả thị trường cổ phiếu và trái phiếu. Ở thị trường trái phiếu, Tập đoàn IPA là cái tên nổi bật với các đợt phát hành trái riêng lẻ liên tục.
Cho vay lại 3.735 tỷ đồng
Trong năm 2020, với vai trò trái chủ của Công ty chứng khoán SHS, IPA đã phát hành 11 đợt trái phiếu với tổng giá trị 600 tỷ đồng.
Trong đó, theo tìm hiểu của Nhadautu.vn lô đầu tiên có mã IPA202001, kỳ hạn 2 năm, lãi suất 10,5%/ năm, mục đích là tăng quy mô vốn hoạt động. Công ty đã sử dụng tiền thu về để cho CTCP Xây dựng và thương mại Việt vay 35 tỷ đồng; chuyển 25,5 tỷ đồng cho ông Lê Huy Hoàng để nhận chuyển nhượng 412.500 cổ phần CTCP Ong TW; chuyển 15,342 tỷ đồng trả nợ Công ty Ong TW; chuyển 23,65 tỷ đồng cho Công ty TNHH MTV Tài chính IPA vay.
Các mã trái phiếu IPA202002, IPA202003, IPA202004, IPA202005, IPA202006, IPA202007 tổng giá trị 300 tỷ đồng; kỳ hạn 2 năm, lãi suất 10,5%/ năm. Số tiền thu về cho CTCP Dịch vụ và Đầu tư Trustlink vay 300 tỷ đồng kỳ hạn 3 tháng, lãi suất 11%/ năm. Sau khi tất toán, IPA chuyển 207 tỷ đồng hợp tác đầu tư với Công ty Galaxy Land, chuyển 128,68 tỷ đồng đặt cọc và thanh toán tiền mua cổ phần CTCP Đầu tư và Phát triển Nam Cần Thơ cho CTCP Tập đoàn CEO.
Các mã trái phiếu IPA202008, IPA202009, IPA2020010 và IPA202011 tổng giá trị 200 tỷ đồng, kỳ hạn 2 năm, lãi suất cố định 10,5%/ năm. Số tiền thu về được dùng cho Trustlink vay. Sau khi tất toán với Trustlink, IPA chuyển 300 tỷ đồng góp vốn vào CTCP Đầu tư và Phát triển Nam Cần Thơ.
Sang năm 2021, SHS tiếp tục đồng hành với IPA với vai trò trái chủ trong đợt phát hành có mã IPAH2124001 giá trị 300 tỷ đồng phát hành ngày 30/3/2021, kỳ hạn 3 năm, lãi suất 10,5%. Số tiền thu về được IPA chuyển cho Trustlink theo các hợp đồng vay.
Kể từ đây, vai trò thu xếp vốn cho các đợt phát hành trái phiếu của IPA được VNDirect đảm lãnh. Công ty chứng khoán có cùng “nhà chủ” với cả IPA lẫn Trustlink giai đoạn 2021-2024 đã thu xếp 6 đợt phát hành trái phiếu riêng lẻ với tổng giá trị 5.148 tỷ đồng cho IPA.
Cụ thể, mã IPAH2124002 giá trị 1.000 tỷ đồng, ngày phát hành 15/11/2021, kỳ hạn 3 năm, lãi suất 9,5%/ năm. Trái chủ là CTCP Chứng khoán VNDirect. Số tiền thu về được chuyển cho Trustlink vay theo hợp đồng ký cùng ngày 15/11/2021. Sau khi tất toán với Trustlink, IPA chuyển 712 tỷ đồng để mua cổ phiếu CRE, chuyển 357,135 tỷ đồng cho Trustlink để mua trái phiếu do Trustlink sở hữu, gồm trái phiếu của CTCP Crystal Bay (mệnh giá 150 tỷ đồng), CTCP Bất động sản Thế kỷ (mệnh giá 100 tỷ đồng) và CTCP Năng lượng Bắc Hà (mệnh giá 101,2 tỷ đồng).
Mã IPAH2124003 phát hành ngày 20/12/2021 kỳ hạn 3 năm, lãi suất 9,5%/ năm. Cùng ngày 20/12/2021, IPA ký hợp đồng và chuyển cho Trustlink vay 935 tỷ đồng; 35,7 tỷ đồng khác được chuyển cho CTCP Dịch vụ Homedirect để nhận chuyển nhượng 840.000 cổ phần CTCP Giải pháp Phần mềm tài chính.
Mã IPAH2225001 trị giá 1.000 tỷ đồng phát hành ngày 25/2/2022, kỳ hạn 3 năm, lãi suất 9,5%/năm. Cùng ngày 25/2/2022, IPA ký hợp đồng cho vay và chuyển toàn bộ 1.000 tỷ đồng cho Trustlink. Đáng chú ý, sau khi tất toán khoản này, IPA chuyển tiền đến tài khoản chứng khoán của công ty tại VNDirect để thực hiện quyền mua cổ phiếu VND, tỷ lệ thực hiện 1:1, giá phát hành 10.000 đồng/CP.
2.148 tỷ đồng tái cơ cấu nợ
Với 3 đợt còn lại năm 2024, VND là trái chủ mua trọn các lô trái phiếu của IPA với tổng giá trị 2.148 tỷ đồng, với mục đích để tái cơ cấu các khoản nợ trước đấy.
Trong đó, lô IPAH2429001 giá trị 317 tỷ đồng, ngày phát hành 5/6/2024, kỳ hạn 5 năm, lãi suất 9,5%/ năm. Công ty đã chuyển 317 tỷ đồng để thanh toán 2 khoản nợ với CTCP Tập đoàn Đầu tư và Phát triển Nam Cần Thơ.
Các lô IPAH2429002 và IPAH2429003 phát hành lần lượt 27/6/2024 và 02/08/2024, tổng giá trị 1.831 tỷ đồng, kỳ hạn 5 năm, lãi suất 9,5%/ năm. IPA đã dùng nguồn tiền này trả nợ trước hạn với mã trái phiếu IPAH2124002 và IPAH2124003. Xen giữa là các đợt mua bán trái phiếu của nhóm Trung Nam với VNDirect. Cụ thể, IPA mua 970 trái phiếu mã EDI12301 của CTCP Đầu tư và Phát triển năng lượng Trung Nam từ VND theo hợp đồng kỳ ngày 27/6/2024 và bán lại số trái phiếu này cho VND theo hợp đồng ký ngày 4/7/2024; hợp đồng mua 8.780 trái phiếu mã EDI12301 từ VND theo hợp đồng ngày 2/8/2024 và bán lại số trái phiếu này cho VND theo hợp đồng ngày 15/8/2024.
Mở rộng ra, giai đoạn 2022-2024, IPA và VND đã giao dịch mua bán qua lại trái phiếu nhóm Trung Nam, gồm CTCP Đầu tư và Phát triển Năng lượng Trung Nam, CTCP Đầu tư Xây dựng Trung Nam với tổng giá trị 3.921 tỷ đồng; ngoài ra giao dịch trái phiếu của HDBank , Vietinbank, MBBank năm 2022 giá trị 921,5 tỷ đồng, trái phiếu Tập đoàn Bất động sản Thế kỷ năm 2022 giá trị 322 tỷ đồng.
BCTC riêng đã kiểm toán thể hiện, trong năm 2022, 2023 và 6 tháng đầu năm 2024, công ty đã thực hiện cho Trustlink vay 2.777 tỷ đồng, 3.731,8 tỷ đồng và 168,7 tỷ đồng.
Theo báo cáo tài chính hợp nhất quý IV vừa công bố, IPA tới cuối năm 2024 còn dư nợ 3.820 tỷ đồng trái phiếu. Trong khi đó, số dư phải thu về cho vay ngắn hạn với Trustlink ở mức 864,7 tỷ đồng.
Đòi hỏi minh bạch
Bài viết trước đã đề cập IPA cho Trustlink vay hàng nghìn tỷ đồng giai đoạn 2022-2024 trong khi Trustlink là cổ đông của IPA, theo danh sách cổ đông tham dự ĐHĐCĐ thường niên do VSDC chốt các ngày 29/4/2022, 8/5/2023, 23/5/2024. Khoản 2 Điều 293 Nghị định 155/2020/NĐ-CP yêu cầu công ty đại chúng không được cấp khoản vay cho cổ đông là tổ chức và người có liên quan của cổ đông đó là cá nhân.
Bên cạnh đó, với mã trái phiếu IPA202001, mục đích phát hành theo Nghị quyết HĐQT số 17/2020 ngày 31/03/2020 là tăng quy mô vốn hoạt động. Tuy nhiên, việc công ty sử dụng một phần tiền để trả nợ vay Công ty Ong TW (15,342 tỷ đồng) là để thực hiện cơ cấu lại khoản nợ của chính doanh nghiệp, không phải để tăng quy mô vốn hoạt động.
Ngoài ra, giai đoạn 2020-2022, IPA đã phát hành trái phiếu và chuyển tổng cộng 3.735 tỷ đồng cho Trustlink. Đối chiếu với quy định tại Nghị định 163/2018 và Nghị định 153/2020, không khỏi khiến các nhà đầu tư đặt dấu hỏi về tính tuân thủ.
Cụ thể, Khoản 2 Điều 5 Nghị định 163/2018/NĐ-CP quy định “Doanh nghiệp phát hành trái phiếu để thực hiện các chương trình, dự án đầu tư, để tăng quy mô vốn hoạt động hoặc để cơ cấu lại các khoản nợ của chính doanh nghiệp”. Khoản 2 Điều 5 Nghị định 153/2020/NĐ-CP quy định “Mục đích phát hành trái phiếu bao gồm: Để thực hiện các chương trình, dự án đầu tư; tăng quy mô vốn hoạt động; cơ cấu lại nguồn vốn của chính doanh nghiệp hoặc mục đích phát hành trái phiếu theo quy định của pháp luật chuyên ngành”.
IPA là doanh nghiệp niêm yết với hàng nghìn cổ đông nhỏ lẻ. Vì vậy, minh bạch đường đi của 6.000 tỷ trái phiếu tại doanh nghiệp là điều các cổ đông đang rất quan tâm.
Trong 6.048 tỷ đồng trái phiếu thông qua 18 đợt phát hành giai đoạn 2020-2024, thì 12 đợt đầu tiên giai đoạn 2020-2021 với tổng giá trị 900 tỷ đồng (15%) được thu xếp bởi trái chủ SHS. 5.148 tỷ đồng (85%) sau đó thu xếp bởi trái chủ VNDirect; 3.735 tỷ đồng (62%) được IPA chuyển cho Trustlink, 2.148 tỷ đồng (35,5%) được dùng tái cơ cấu nợ.
