Các công ty chứng khoán liên tục tăng vốn từ đầu năm 2024, quy mô vốn điều lệ các công ty chứng khoán nhóm đầu được nâng lên gần 20.000 tỷ đồng, với sự bám đuổi sít sao giữa những doanh nghiệp giữ thị phần lớn.
Việc mở rộng quy mô vốn của các công ty chứng khoán tăng nguồn lực kinh doanh và mở rộng dư địa cho vay ký quỹ. Ảnh tư liệu
Ồ ạt tăng vốn
Trung tuần tháng 11, Công ty chứng khoán Kỹ thương (TCBS) thông báo hoàn tất đợt phát hành từ nguồn vốn chủ sở hữu, tăng vốn điều lệ lên gấp gần 9 lần, từ mức gần 2.200 tỷ đồng lên hơn 19.600 tỷ đồng. Một tuần sau đó, công ty này tiếp tục xin ý kiến cổ đông về phương án phát hành riêng lẻ cho cán bộ nhân viên, tăng vốn thêm gần 1.200 tỷ đồng. Theo đó, chưa tới một tháng, TCBS đã hoàn tất và trình phương án tăng vốn gấp gần 10 lần, lên gần 21.000 tỷ đồng.
Cùng với TCBS, Chứng khoán SSI - công ty giữ top đầu về quy mô vốn năm 2023 - cũng vừa hoàn tất đợt tăng vốn thứ hai trong năm nay, nâng quy mô vốn điều lệ lên hơn 19.600 tỷ đồng. Trước đó, cuối tháng 9, SSI đã phát hành hơn 300 triệu cổ phiếu từ nguồn vốn chủ sở hữu, tăng vốn từ 15.000 tỷ đồng lên hơn 18.100 tỷ đồng.
Động thái mới từ TCBS và SSI làm tăng nhiệt cuộc đua tăng vốn của các công ty chứng khoán, vốn cũng đã sôi động ngay từ đầu năm 2024.
Theo thống kê của TBTC, 6/10 công ty chứng khoán có quy mô vốn đứng đầu hệ thống vào cuối năm 2023 đã tiếp tục tăng thêm vốn từ đầu năm nay. Ngoài SSI và TCBS, Chứng khoán VIX hay LPBS cũng ghi nhận mức tăng vốn tính bằng lần.
Trong đợt phát hành cuối tháng 9, VIX đã phân phối thành công hơn 789 triệu cổ phiếu, trong đó có hơn 630 triệu cổ phiếu chào bán cho cổ đông. Các đợt phát hành giúp VIX tăng vốn điều lệ từ mức hơn 6.600 tỷ đồng lên hơn 14.500 tỷ đồng.
Một trường hợp cũng ghi nhận quy mô vốn tăng vọt là Công ty Chứng khoán LPBank (LPBS). Trong đợt phát hành đầu tháng 4, 15 cổ đông cá nhân của LPBS đã mua hơn 360 triệu cổ phiếu, nâng quy mô vốn của công ty chứng khoán này lên gần 3.900 tỷ đồng.
Nâng cao năng lực và quy mô hoạt động
Việc mở rộng quy mô vốn của các công ty chứng khoán thường hướng tới hai mục tiêu chính, tăng nguồn lực kinh doanh và mở rộng dư địa cho vay ký quỹ.
Tuy nhiên, khác những lần tăng vốn trước, theo giới phân tích, kế hoạch mở rộng quy mô lần này của các công ty chứng khoán còn là bước chuẩn bị đón hệ thống giao dịch mới KRX, với kỳ vọng thanh khoản thị trường tăng mạnh.
KRX - hệ thống công nghệ thông tin mới được HoSE kỳ vọng sẽ sớm đưa vào hoạt động. Hệ thống này được nhiều nhà đầu tư, công ty chứng khoán và các đơn vị phân tích kỳ vọng trở thành "ngọn gió đông" cho thị trường trong dài hạn, giúp bổ sung các điều kiện còn thiếu để nâng hạng, đồng thời cũng mở ra những cơ hội cho việc gia tăng các sản phẩm tài chính mới, tăng tính đa dạng của thị trường.
Theo Chứng khoán KB Việt Nam (KBSV), hệ thống mới giúp giá trị giao dịch trung bình mỗi phiên của VN-Index tăng 30 - 70% so với thanh khoản bình quân 5 năm gần đây. Quy mô thanh khoản tăng, đồng nghĩa với nhu cầu sử dụng đòn bẩy tài chính của nhà đầu tư cũng tăng theo.
"Dư địa cho vay margin hiện tại của nhiều công ty chứng khoán vẫn còn đủ dùng, nhưng khó ai nói trước khi hệ thống mới ra mắt thì thanh khoản, nhu cầu của nhà đầu tư có thể tăng tới đâu", Trưởng phòng tư vấn một công ty chứng khoán tại Hà Nội cho hay.
Vốn điều lệ là căn cứ để các công ty chứng khoán cấp các khoản vay ký quỹ (vay margin) cho khách hàng. Theo quy định, các công ty chứng khoán không được cho vay vượt quá hai lần vốn chủ sở hữu tại cùng thời điểm. Do đó, việc "tăng trước" hạn mức cho vay margin là nền tảng cho cuộc đua giành thị phần, vốn đang rất khốc liệt gần đây.
Trong báo cáo ngày 18/11, Công ty cổ phần Xếp hạng Tín nhiệm Đầu tư Việt Nam (VIS Rating) cho rằng, lợi nhuận cho vay ký quỹ và đầu tư vào công cụ có thu nhập cố định đã giúp công ty chứng khoán quy mô lớn tăng trưởng vượt trội so với các công ty cùng ngành. Về cho vay ký quỹ, nhóm công ty chứng khoán quy mô lớn cũng ghi nhận tăng trưởng dư nợ vay ký quỹ mạnh mẽ kèm lãi suất cho vay cao hơn so với phần còn lại, nhờ quy mô vốn lớn và mạng lưới khách hàng rộng khắp.
Như trường hợp của Chứng khoán VietCap, trong báo cáo hồi đầu năm, SSI Research cho rằng, với chiến lược tập trung mở rộng môi giới khách hàng cá nhân và chuẩn bị nguồn lực để thực hiện mô hình hỗ trợ thanh toán đối với các nhà đầu tư tổ chức (NPS), áp lực tăng vốn năm nay là rất lớn, đặc biệt là VCI chưa thực hiện lần tăng vốn nào kể từ 2017. Điều này đã được hiện thực hóa trong đợt tăng vốn kết thúc đầu tháng 11. Quy mô vốn của VietCap tăng lên hơn 7.100 tỷ đồng sau đợt phát hành riêng lẻ hơn 143 triệu cổ phiếu, thu về hơn 4.000 tỷ đồng.
Theo VIS Rating, tỷ suất sinh lời trên tổng tài sản bình quân (ROAA) toàn ngành chứng khoán đã tăng từ 4,3% trong năm 2023 lên 4,9% trong 9 tháng đầu năm 2024, trong đó các công ty chứng khoán lớn tăng trưởng vượt trội so với các công ty cùng ngành về lợi nhuận từ cho vay ký quỹ và đầu tư công cụ có thu nhập cố định.
