Để cấp sổ đỏ theo luật Đất đai 2024, Sở TN-MT TP.HCM yêu cầu các quận, huyện và TP.Thủ Đức rà soát các giấy tờ về quyền sử dụng đất được lập trước ngày 15.10.1993.
Rà soát để "sổ đỏ hóa" các loại giấy chứng nhận
Theo khoản 1 điều 137 luật Đất đai 2024 quy định về cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất (sổ đỏ) đối với hộ gia đình, cá nhân đang sử dụng đất có giấy tờ nhà đất được lập trước ngày 15.10.1993, còn có giấy tờ khác về quyền sử dụng đất có trước ngày 15.10.1993 do UBND cấp tỉnh cấp.
Người dân làm thủ tục nhà đất tại Chi nhánh văn phòng đăng ký đất đai Q.Gò Vấp, TP.HCM
Tại TP.HCM, ông Nguyễn Toàn Thắng, Giám đốc Sở TN-MT, cho biết trong quá trình thực hiện chính sách đất đai trước khi có luật Đất đai năm 1993, TP.HCM có nhiều loại giấy tờ có nội dung về việc tạo lập quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà với các tên gọi, nội dung khác hoặc cơ quan ban hành khác nhau qua từng thời kỳ. Chính vì vậy, để đảm bảo đầy đủ, Sở TN-MT đề nghị UBND các quận, huyện, TP.Thủ Đức rà soát, đề xuất các giấy tờ về quyền sử dụng đất được lập trước ngày 15.10.1993 làm cơ sở giải quyết cấp sổ đỏ cho hộ gia đình, cá nhân theo quy định.
"Việc đề xuất cần nêu tên gọi cụ thể loại giấy tờ (kèm bản chụp giấy tờ), lý do, bối cảnh, cơ sở pháp lý của các giấy tờ đó và gửi về Văn phòng đăng ký đất đai TP.HCM trước ngày 25.7 để có cơ sở cấp sổ đỏ cho người dân", ông Nguyễn Toàn Thắng cho hay.
Trao đổi với Báo Thanh Niên, một lãnh đạo của Văn phòng đăng ký đất đai TP.HCM (thuộc Sở TN-MT), cho biết hiện TP đang yêu cầu các quận, huyện và UBND TP.Thủ Đức rà soát xem trường hợp nào được cấp sổ đỏ, trường hợp nào không. Theo luật Đất đai 2024 và dự thảo Nghị định chung (chưa ban hành) thì thẩm quyền cấp sổ đỏ lần đầu, kể cả tiếp nhận, xử lý hồ sơ thuộc UBND cấp huyện. Do đó, khi Nghị định ban hành và có hiệu lực, thì TP sẽ có văn bản triển khai, thực hiện ngay; trong khi hiện TP đang mới dừng ở bước rà soát.
Được miễn tiền sử dụng đất
Luật sư Hoàng Thu (Đoàn luật sư TP.HCM) nhận xét thực tế có nhiều trường hợp mua đất trước năm 1993 không có sổ đỏ hoặc mua bán bằng giấy tờ tay, thậm chí không có giấy tờ chứng minh việc mua bán dẫn đến xảy ra tranh chấp. Do vậy, nếu cá nhân, hộ gia đình chưa có sổ đỏ thì nên tiến hành làm. Điều này vừa có lợi cho người dân vừa giúp nhà nước dễ dàng quản lý đất đai.
Tuy nhiên, đất chỉ được xem xét cấp sổ đỏ nếu đáp ứng điều kiện, giấy tờ theo quy định pháp luật. Trong mỗi trường hợp khác nhau, pháp luật quy định về điều kiện cấp sổ đỏ cũng khác nhau. Cụ thể, theo luật Đất đai 2024 trường hợp hộ gia đình, cá nhân đang sử dụng đất ổn định từ trước năm 1993 mà có một trong 13 loại giấy sẽ được cấp sổ đỏ.
Cũng theo luật sư Hoàng Thu, đất sử dụng ổn định trước ngày 15.10.1993 khi được cấp sổ đỏ có thể không phải nộp tiền sử dụng đất, tùy thuộc vào từng trường hợp cụ thể. Trong trường hợp hộ gia đình, cá nhân đang sử dụng đất có nhà ở, công trình xây dựng khác trước thời điểm này mà không có các hành vi vi phạm như lấn, chiếm… sẽ được cấp sổ đỏ mà không phải nộp tiền sử dụng đất đối với diện tích trong hạn mức công nhận đất ở. Diện tích vượt hạn mức công nhận đất ở (nếu có) phải nộp bằng 50% tiền sử dụng đất theo bảng giá đất.
Đối với đất có công trình xây dựng không phải là nhà ở, nếu được cấp sổ đỏ cho đất sản xuất kinh doanh phi nông nghiệp như được nhà nước giao đất có thu tiền sử dụng đất với thời hạn sử dụng lâu dài thì không phải nộp tiền sử dụng đất.
Những trường hợp có nhà đất được tạo dựng trước ngày 15.10.1993 đều được cơ quan chức năng cấp sổ đỏ và được miễn tiền sử dụng đất đối với phần đất ở trong hạn mức. Phần ngoài hạn mức phải đóng tiền theo hệ số sử dụng đất.
Một lãnh đạo Chi nhánh văn phòng đăng ký đất đai TP.Thủ Đức (TP.HCM)
Trong trường hợp hộ gia đình, cá nhân sử dụng đất để ở mà tại thời điểm bắt đầu sử dụng đất đã có một trong các hành vi vi phạm nhưng nay nếu được cấp sổ đỏ cho đất ở thì nộp 50% tiền sử dụng đất theo bảng giá đất đối với diện tích trong hạn mức công nhận đất ở. Nộp 100% tiền sử dụng đất theo bảng giá đất đối với diện tích vượt hạn mức công nhận đất ở.
Một lãnh đạo Chi nhánh văn phòng đăng ký đất đai TP.Thủ Đức cũng thông tin, những trường hợp có nhà đất được tạo dựng trước ngày 15.10.1993 đều được cơ quan chức năng cấp sổ đỏ và được miễn tiền sử dụng đất đối với phần đất ở trong hạn mức. Phần ngoài hạn mức phải đóng tiền theo hệ số sử dụng đất.
TP.HCM đã trải qua 2 đợt cấp sổ đỏ đại trà vào các năm 2004 và năm 2008 - 2009. Khi đó các địa phương đã rà soát, kê khai và báo cáo cho TP cấp sổ đỏ cho những trường hợp đủ điều kiện và cấp luôn sổ đỏ cho người dân mà không cần người dân phải gửi yêu cầu. Chính vì vậy những trường hợp người dân có nhà đất tạo lập trước năm 1993 chưa được cấp sổ đỏ đến nay không còn nhiều.
Đất trước năm 1993 sở hữu 13 loại giấy sẽ được cấp sổ đỏ gồm:
Giấy tờ về quyền sử dụng đất do cơ quan có thẩm quyền cấp trong thời kỳ thực hiện các chính sách đất đai của Nhà nước Việt Nam;
Sổ mục kê, sổ kiến điền lập trước 18.12.1980 có tên người sử dụng đất;
Giấy tờ kê khai, đăng ký nhà cửa có ghi diện tích đất có nhà được UBND xã, huyện hoặc tỉnh xác nhận;
Giấy tờ giao đất của đơn vị quốc phòng cho các cán bộ, chiến sĩ làm nhà ở trong quy hoạch đất quốc phòng đã được phê duyệt tại thời điểm giao đất phù hợp với quy hoạch sử dụng đất làm nhà ở của cán bộ, chiến sĩ.
Ngoài ra các giấy tờ tạm giao đất của UBND huyện, tỉnh;
Đơn đề nghị được sử dụng đất được UBND xã, hợp tác xã nông nghiệp phê duyệt, chấp thuận trước 1.7.1980 hoặc được UBND huyện, tỉnh phê duyệt, chấp thuận;
Giấy tờ chứng minh việc giao đất cho cơ quan, tổ chức để bố trí đất cho cán bộ, công nhân viên tự làm hoặc xây dựng nhà ở bằng vốn không thuộc ngân sách nhà nước hoặc do cán bộ, công nhân viên tự đóng góp xây dựng;
Một số giấy tờ khác về quyền sử dụng đất có trước 15.10.1993 do UBND tỉnh quy định tùy thuộc vào tình hình thực tiễn của địa phương… cũng sẽ được cấp sổ đỏ.
Đình Sơn
