Việc cấm xe máy chạy xăng trong khu vực Vành đai 1 từ tháng 7.2026 sẽ tác động mạnh đến thói quen di chuyển của người dân Thủ đô.
Cấm xe máy chạy xăng cần sớm công bố cơ chế, chính sách hỗ trợ người dân. Ảnh: Huy Hùng
Ủng hộ lộ trình cấm xe máy sử dụng nhiên liệu hóa thạch đi vào khu vực nội đô Hà Nội, tiến tới mở rộng ra cả ô tô và các khu vực khác, nhưng TS Hoàng Dương Tùng - Chủ tịch Mạng lưới Không khí sạch Việt Nam - cho rằng, đây là một lộ trình đầy cam go và tốn kém, không chỉ với người dân mà cả với ngân sách Nhà nước.
Theo TS Tùng, cấm xe máy là chủ trương có ảnh hưởng tới hầu hết các hộ gia đình, không chỉ những người đang sinh sống trong khu vực Vành đai 1 mà còn cả những người đến học tập, làm việc tại đây. Vì vậy, Hà Nội cần sớm công bố các cơ chế, chính sách hỗ trợ cụ thể, mạnh mẽ để không ai bị bỏ lại phía sau trong quá trình chuyển đổi sang một đô thị xanh.
Chuyên gia này cũng nhấn mạnh, Hà Nội cần tổ chức lại hệ thống giao thông công cộng theo hướng thuận tiện và tăng tính kết nối tối đa cho người dân. Từ xe buýt đến các tuyến đường sắt đô thị, các dự án đang và sắp triển khai cần được đẩy nhanh tiến độ, sớm đưa vào vận hành. Khi hệ thống giao thông công cộng đủ năng lực đáp ứng, người dân sẽ dần thay đổi thói quen sử dụng phương tiện cá nhân.
Một thách thức khác là hệ thống trạm sạc và hạ tầng cung cấp điện để phục vụ nhu cầu tăng vọt khi chuyển sang xe điện. Đây được xem là rào cản lớn nhất trong quá trình chuyển đổi phương tiện. “An toàn khi sạc xe điện đang là vấn đề hiện hữu, vì vậy hạ tầng kỹ thuật phải được đầu tư bài bản, hạn chế tối đa nguy cơ cháy nổ”, TS Tùng nói thêm.
Để thực hiện được mục tiêu cấm xe máy xăng trong Vành đai 1 từ 1.7.2026, theo ông Tùng, cần có sự vào cuộc mạnh mẽ và cam kết cụ thể từ chính quyền thành phố Hà Nội, nhằm tạo niềm tin cho người dân trong việc thực hiện chính sách này.
Hiện nay, tổng lượng phát thải ô nhiễm tại Hà Nội có xu hướng gia tăng. Do địa hình mang tính chất bán thung lũng, ít gió đối lưu và thường xuất hiện tình trạng gió ngang, không khí ô nhiễm dễ bị tích tụ, đặc biệt trong điều kiện thời tiết ẩm ướt, gây ra mức độ ô nhiễm cao hơn. Theo ông Nguyễn Đức Huy - chuyên gia môi trường, muốn cải thiện chất lượng không khí, cần giảm thiểu đáng kể các nguồn phát thải, trong đó có phương tiện giao thông.
TS Phan Lê Bình - Trưởng đại diện Công ty tư vấn OCG (Nhật Bản) - cũng cho rằng, nếu cấm xe máy xăng tại Vành đai 1 từ tháng 7.2026, số người chịu ảnh hưởng sẽ rất lớn, đặc biệt là những người thu nhập thấp, buôn bán nhỏ. Không chỉ người dân sinh sống trong khu vực này, mà cả những người từ các khu vực ngoài Vành đai 2, Vành đai 3 vào làm việc trong Vành đai 1 cũng sẽ phải chuyển đổi sang xe máy điện hoặc phương tiện công cộng.
Hiện chưa có con số thống kê chính thức, nhưng ước tính số xe máy bị ảnh hưởng có thể lên tới vài triệu chiếc, bởi khu vực nội đô tập trung nhiều cơ quan, cơ sở kinh doanh, buôn bán.
Ngoài ra, hệ thống trạm sạc điện hiện còn hạn chế. Bên cạnh mạng lưới V-Green phục vụ xe taxi điện, hệ thống trạm sạc dùng chung cho người dân vẫn chưa đáp ứng được nhu cầu chuyển đổi diện rộng.
Tuyến đường Vành đai 1 được khép kín theo các trục: Trần Khát Chân - Đại Cồ Việt - Đê La Thành - Bưởi - Cầu Giấy - Võ Chí Công - Nghi Tàm - Yên Phụ - Trần Quang Khải, với chu vi khoảng 25km. Khu vực này có diện tích khoảng 31km², dân số khoảng 600.000 người và gần 450.000 phương tiện xe máy đang được người dân sở hữu và sử dụng.
Minh Hạnh
